Halk arasında anemi veya kansızlık olarak bilinen demir eksikliğinin dikkate alınması gerekiyor!
Anemi halk arasında kansızlık olarak bilinen durumdur. Kandaki kırmızı kan hücrelerin ve bunların içinde bulunan hemoglobin değerinin azalmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kriterleri ile tanımlandığında Anemi; kanda bakılan hemoglobinin erkeklerde 13 gr/dl, kadınlarda 12 gr/dl ve gebelerde 11 gr/dl altı olarak tanımlanır.
Anemide kanın oksijen taşıma kapasitesi azalır. Dokulara giden oksijen miktarının azalması ile dokularda fonksiyon bozukluğu oluşur. Bu nedenle pek çok sistemde anemi belirtileri ortaya çıkar. Bunlardan özellikle kalp, sinir sistemi ve kaslarda oluşanlar önemlidir. Anemi nedeniyle kalpte üfürüm, kalp genişlemesi, kalp kasının beslenememesi (myokardial iskemi), kalp hızında artış (taşikardi) görülür. Bunların sonucunda kişi kendinde halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma, soluk görünüm ve çarpıntı gibi belirtiler hisseder. İleri derece anemide nefes darlığı, baş dönmesi, düşük tansiyon, bayılma ve göğüs ağrısı gibi belirtiler görülebilmektedir.
Kalp hastalıklarının önemli bir bölümünü oluşturan Kalp Yetersizliğinde (KY) de en sık rastlanan durumlardan biri demir eksikliği ve anemidir. Demir eksikliği ve aneminin KY’de kötü klinik seyir için bağımsız ön görücü olarak bulunması KY’de demir eksikliği ve anemiye olan ilgiyi arttırmıştır. KY’de demir eksikliği tedavisinin klinik kullanımındaki önemi gündeme getirilmiş ve ilk defa 2016 Avrupa Kalp Cemiyeti (ESC) KY kılavuzunda tedavi hedefi konumuna getirmiştir.
Anemi sadece ilaç verilip düzeltilecek bir durumdan çok sebeplerinin araştırılması ve kişiye özel tedavi edilmesi gereken bir bulgudur. Anemi tespit edilen hastalarda tanısal algoritmalar ile etyolojik ayırıcı tanı için vitamin B12, folat düzeylerinin değerlendirilmesi, gaitada gizli kan bakılması, periferik yayma ve gerekirse kemik iliği biyopsisi yapılması önerilir.
Anemi hastalarının demir içeren besinlere öğünlerinde daha fazla yer vermesi gerekir. Özellikle kırmızı et ve ciğer demir açısından zengin kaynaklardır. Kırmızı et tüketemeyenler için beyaz et ya da ıspanak, nohut, kuru fasulye, pekmez, kuru üzüm, kuru erik demir içeriği yüksek besinler arasındadır.
Medikal tedavisine bakacak olursak oral demir tedavisi ucuz ve güvenli olduğu için sık kullanılmaktadır. Demir ilaçları ağızdan kullanıldığında aç olarak alınmalıdır. Çay, kahve, süt ve süt ürünleri emilimi azaltacağından ilaçlar ile aynı anda tüketilmemeli, en az 2 saat ara ile tüketilmedilir. C vitamini demirin emilimini arttırdığından C vitamini ile birlikte demir ilaçları alınabilir.