UYKU ALIŞKANLIKLARININ KALP SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ
18 Şubat 2022

UYKU ALIŞKANLIKLARININ KALP SAĞLIĞI ÜZERİNE ETKİSİ

Uyku, bireyin yaşamını ve sağlığını etkileyen fizyolojik, psikolojik ve sosyal boyutları olan temel yaşam aktivitelerinden biridir. Uyku kalitesinin iyi olması bireyin uyandıktan sonra kendini formda, yeni bir güne hazır ve zinde hissetmesi olarak tanımlanır. Yeterli ve kaliteli bir uykunun kişinin genel sağlık durumu ve yaşamı üzerinde olumlu bir etkisi vardır. 20. yüzyıl öncesinde insan uykusu büyük ölçüde gün ışığına bağlıydı ve uyku süresi daha uzundu. Güneş batınca  uyunuyor, doğunca uyanılıyordu. Çalışma süreleri ve biçiminin değişmesi, elektriğin keşfi ışıklı saatlerin uzaması, günümüzde uyku sürelerini geçmişe göre daha kısaltmıştır.

Her gece 7 saatten az veya 9 saatten fazla uyuyan yetişkinlerin kalp yetmezliği, kalp krizi ve felç gibi sağlık sorunları yaşama olasılığı daha yüksektir. Son yıllarda yapılan bazı araştırmalar uyku süresinin yanında kötü uyku kalitesinin de (uykunun sık bölünmesi, uykuya geç dalma, horlama, uyku ilacı ihtiyacı vs) bu risk artışıyla ilişkili olduğunu göstermiştir. Uyku süresindeki ve kalitesindeki yetersizlik kardiyovasküler risk faktörleri olan yüksek kan basıncı, diyabet ve obezite ile ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, kötü uyku, daha yüksek stres seviyeleri, fiziksel olarak aktif olmak için daha az motivasyon ve sağlıksız yiyecek seçimleri gibi kalbinize zarar verebilecek sağlıksız alışkanlıklara da yol açabilir.

Yüksek kan basıncı: Normal uyku sırasında kan basıncınız düşer. Uyku sorunları yaşamanız, kan basıncınızın daha uzun süre daha yüksek kalması anlamına gelir. Yüksek kan basıncı, kalp hastalığı ve felç için önde gelen risklerden biridir.

Tip 2 diyabet: Diyabet, kan şekerinizin yüksek olması ile karakterizedir ve kan damarlarınıza zarar verebilecek bir durumdur. Bazı araştırmalar, yeterince iyi uyumanın insanların kan şekeri kontrolünü iyileştirmesine yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Obezite: Uykusuzluk sağlıksız kilo alımına neden olabilir. Bu özellikle yetişkinlerden daha fazla uykuya ihtiyaç duyan çocuklar ve ergenler için geçerlidir. Yeterince uyumamak, beyinde iştahı kontrol eden bölümünü etkileyebilir. Düzenli uyku alışkanlığı geliştirmeden sağlıklı kilo verebilmek mümkün değildir.

Uyku problemi yaşayan hastalar, daha iyi bir gece uykusu için aşağıdaki bazı basit önerileri uygulayabilirler.

 

Kaliteli bir uyku için yapılması gerekenler:

  • Her gün yatmak ve uyanmak için düzenli bir zaman ayırın. Tutarlı sayıda saat uyuyun, ancak daha fazla değil. Aşırı uzun uyku süreleri genellikle bölünmüş ve sığ uykuya neden olur.
  • Uyumak için rahat, sessiz, temiz ve karanlık bir yer yaratın. Yatağınız ve yatak odanızın sıcaklığı uygun olmalıdır.
  • Yatmadan 10 dakika ila bir saat önce kitap okumak gibi düzenli bir rahatlatıcı davranış kalıbı oluşturun.
  • Yatağı sadece uyumak veya dinlenmek için kullanın. Örneğin, uykuya dalmaya çalışmadan önce acil bir görevi bitirmek için dizüstü bilgisayarınızı yatağa getirmeyin.
  • Düzenli olarak egzersiz yapın, ancak yatmadan hemen önce değil.

Kaliteli bir uyku için yapılmaması gerekenler:

  • Gündüz veya akşam şekerleme yapmayın.
  • Yatmadan önce ağır yemekler yemeyin veya çok miktarda sıvı içmeyin. Acıktıysanız, hafif bir atıştırmalık veya bir bardak süt uyumanıza yardımcı olabilir.
  • Yatmadan önce kafein içeren içecekler (çay, kahve, kola) içmeyin.
  • Sigara içmeyin. Kronik tütün kullanımı uykuyu bozar.
  • Yatmadan önce yoğun düşünceler veya duygular üzerinde durmayın.
  • Yatakta uzun süre uyanık yatmayın. 20 ila 30 dakika içinde uyuyamazsanız, kalkın ve uykunuz gelene kadar kitap okuyun veya TV izleyin.
  • Uzun süre uyku haplarına güvenmeyin. Uykusuzluk hastalarının çoğu için uzun süreli kullanım etkisizdir.
  • Uykuya dalmanıza yardımcı olması için alkol kullanmayın. Alkol bölünmüş bir gece uykusuna neden olarak gece uyanmanıza neden olabilir.

 

Uzm. Dr. Hakan Çakır

Kardiyoloji Uzmanı