Mitral Kapak Darlığının Balon ile Tedavisi (Mitral Balon Valvüloplasti)
Mitral kapak, kalbte sol kulakçık (atriyum) ve sol karıncık (ventrikül) arasında yer alan ve kanın tek yönlü akışını sağlayan iki yaprakçıktan oluşan bir kapaktır. Mitral kapak darlığında, bu kapakta olan daralma sayesinde kanın sol kulakçıktan karıncığa geçişinde zorluk olur. Genellikle çocukluk çağında görülen akut romatizmal ateş hastalığının bu kapağı etkilemesine bağlı olarak ileri yaşlarda (bademcik iltihabından yaklaşık ortalama 15-20 yıl sonra) belirti vermektedir. Genellikle hastaların ilk yakınması efor ile ilişkili nefes darlığıdır. Mitral kapak darlığı ilerleyici bir hastalık olup tedavi edilmesi gereklidir. Tedavisinde mitral balon valvüloplastisi veya açık kalp ameliyatı yer almaktadır. Uygun hastalarda ilk basamak tedavi olarak romatizmal mitral kapak darlığında balon ile genişletme işlemi (balon valvüloplasti) önerilmektedir.
Mitral balon valvüloplasti işlemi daralmış mitral kapağın girişimsel kardiyologlar tarafından katater laboratuvarında balon yardımı ile genişletilme işlemidir. Bu işlem öncesinde hastaya transtorasik ve transösefageal (yemek borusundan) ekokardiyografi yapılarak hastaların bu işleme uygun olup olmadığı araştırılmaktadır. Balon valvüloplasti, balon tedavisine uygun olmayan ekokardiyografik bulguların varlığında, mitral kapak darlığına ek olarak kapak yetersizliği veya diğer kapaklarda sorun olan hastalarda veya sol kulakçık içinde pıhtı olan hastalarda uygulanamayacağı için balon tedavisi yerine açık cerrahi yöntem önerilir.
Ekokardiyografi incelemesinden sonra balon tedavisine uygun olan hastalarda mitral balon işlemine geçilir. Lokal anestezi ile kasık toplardamara (ven) kılıf yerleştirilir. Kılıfın içinden gönderilen kılavuz tel kalbin sağ kulakçığına ilerletilir. Bu aşamadan sonra sokulan septal iğne ile kalbin sağ kulakçığından sol kulakçığına aradaki zar (atriyal septum) delinerek geçilir. Böylece sol kulakçığa geçen kılavuz tel ilerletilir ve daralmış mitral kapaktan geçerek sol karıncığa yerleştirilir. Bu tel üzerinden kasıktan balon ilerletilir ve daralmış mitral kapak geçilerek yeterli açıklık sağlanıncaya kadar şişirilir. Bu işlem birkaç kez tekrarlanır ve mitral kapak genişletilir. İşlem sonrasında kaçak olup olmadığı, yeterli açıklık sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilir ve yeterli açıklık sağlanmış ise tel ve balon çıkarılır. Kasığa yerleştirilmiş olan kılıf belli bir süre sonra çıkarılır. Balon işlemi yapılan hastalar bir gece yoğun bakım ünitesinde takip edilir. Hastalar ertesi gün ayağa kalkabilir ve taburcu edilir. Taburculuk sonrasında ilk kontrol işlemden sonraki 7. günde olmakla birlikte, 1., 3. ve 6. ayda kontroller yapılır. Balon tedavisi sonrasında başka bir neden yok ise hastaların kan sulandırıcı ilaç (kumadin veya varfarin) kullanmasına gerek yoktur.
Tecrübeli merkezlerde işlem başarısı %98’i geçmektedir. Nadir olmakla beraber balon tedavisi sırasında veya sonrasında bazı istenmeyen durumlar - kanama, kalp zarı etrafında kan toplanması (tamponad), hava embolisi veya çok nadiren yaprakçıkların yırtılmasına bağlı olarak gelişebilen ciddi yetersizlik, acil kalp ameliyatı veya ölüm gibi- ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, seçilmiş ciddi romatizmal mitral darlığı olan hastalarda mitral balon tedavisi ilk seçenek olmakla beraber, işlemin başarısı hastanın risk profili kadar işlemin tekniğine ve potansiyel istenmeyen olaylara iyi yaklaşımı gerektiren doktorlar tarafından yapılmasını gerektirmektedir.
Şekil 1 X-ray ışını kullanılarak yapılan işlemde mitral kapak seviyesinde açılan balon izlenmektedir. İşlem sonunda balon ve içinde olan tel alınır.
Doç. Dr. Gönenç KOCABAY
S.B.Ü. Koşuyolu Yüksek İhtisas E.A.H.
Kardiyoloji Uzmanı