KALP KRİZİ (MİYOKARD ENFARKTÜSÜ)
Kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler) herhangi bir nedenle aniden ortaya çıkan tıkanma sonucu kalp kasına yeterince kan gitmemesine bağlı olarak kalp dokusunda hasar oluşmasıdır. Kalbi besleyen damarlarda yağ (kolesterol) birikmesi sonucu plak olarak adlandırılan yapılar oluşur (aterosklerozis). Plaklar zaman içinde çoğalarak damarı daraltır. Bu plakların çatlaması sonucunda damar içinde pıhtı (trombüs) oluşur. Oluşan pıhtılar damarı tıkayarak kalp krizine neden olurlar.
Kalp krizi risk faktörleri:
- Sigara
- Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
- Şeker hastalığı (diyabet)
- Kolesterol yüksekliği (hiperlipidemi)
- Obezite (metabolik sendrom)
- Genetik nedenler (ailede ateroskleroza yatkınlık olması)
Belirtiler:
Göğüs ağrısı: Göğüs kafesinde hissedilen ağrı sanki göğüs kafesine biri oturmuş hissi veren baskı yapıcı tarzda künt bir ağrıdır. Hareketle, nefes alıp vermekle ağrıda değişiklik olmaz. Sol kola, omuzlara, boyuna ve çeneye yayılabilir. Ağrının yanında nefes darlığı, ani ve soğuk terleme, bulantı-kusma, sıkıntı hissi, çarpıntı da eşlik edebilir.
Tanı yöntemleri:
Tanı için en önemli 2 parametre hastanın şikayetlerinin hekim tarafından sorgulanması ve kalp grafisi (elektrokardiyografi-EKG)’dir. EKG de akut kalp krizini düşündüren bulgular mevcutsa ve hastanın şikâyetleri kalp krizi ile uyumlu ise kalp krizi tanısı konulur. Ancak bazen EKG bulguları tanı koydurucu olmayabilir. Bu durumda kalp kasının hasarlanması sonucu ortaya çıkan kalp enzimlerinin kan tahlili ile ölçülmesi ya da kalp ultrasonografisi denilen (ekokardiyografi-EKO) ile de kalp duvarında oluşan kasılma kusuru belirlenerek tanı konulabilir.
Tedavi:
Kalp krizi acil bir durumdur ve erken dönemde müdahale edilmesi gerekir.Tedavide geç kalınırsa kalp kası hasar göreceği için kalp yetmezliği gelişebilir ya da kalp krizi sırasında gelişebilecek ritm bozukluğuna bağlı olarak aniden kalp durabilir (kardiyak arrest).
Koroner anjiografi ve balon stent uygulaması:
Tıkanmış yada daralmış kalp damarının açmaya yarayan kapalı bir yöntemdir. Kol veya kasık damarından girilerek tel yardımı ile tıkalı bölgeden geçilir ve bu bölgede balon şişirilerek damardaki plak ve pıhtı damar duvarına yapıştırılarak damarın açılmasıdır. Böylece kan akımı sağlanarak kalp kası beslenmesi sağlanmış olur. Bu daralan bölgenin uzun süre açık kalması için stent adı verilen kafes benzeri yapılar damara yerleştirilir.
İlaç tedavisi:
*Kan sulandırıcı ilaçlar: Stent içinde pıhtı oluşumunu engelleyerek stentin açık kalmasını sağlarlar.
*Şeker kolesterol ve tansiyon düzenleyici ilaçlar.
Cerrahi tedavi:
Bazı hastalarda tıkalı damarı açmak balon ve stent ile mümkün olmamaktadır. Bu durumlarda tıkalı bölgeye bypass ( köprü damar ile tıkanıklığın alt kısmına kan akışını sağlamak ) ameliyatı uygulanmaktadır.
Yaşam tarzı değişiklikleri:
*Sigaranın bırakılması,
* Kan şekeri kontrolünün yapılması
* Düzenli ve kontrollü egzersiz yapılması (haftada birkaç kez)
* Kan basıncı kontrolü
*Kan kolesterol seviyesi kontrolü,
*Uygun diyet ile ideal kiloya ulaşılması.
Uz. Dr. Mehmet ÇELİK
S.B.Ü. Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Kardiyoloji Uzmanı
.