Baş ağrısı toplumda en sık görülen şikâyetlerin başında gelir. Baş ağrısı şikâyeti olanların oranı toplumda yüzde 90’lara ulaşır. Tüm baş ağrılarının yüzde 90’ını ise migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur. İkincil baş ağrıları daha az sıklıkta görülür. Bu yazımızda en sık görülen baş ağrısı tiplerinden, migren ve gerilim baş ağrılarından söz edeceğiz.
Migren
Eğer baş ağrınız ataklar halinde ortaya çıkıyorsa bu ağrıya migren ağrısı diyebiliriz. Migren atakları kiminde yılda 1-2 defa, kiminde ise ay içerisinde defalarca görülebiliyor. Migren ağrılarının çoğunun çok şiddetli seyrettiğini söyleyebiliriz. Migren ağrılarını şiddetli baş ağrısı olmasının dışında diğer ağrılarından ayırt eden en önemli özellikle ise ağrı ile birlikte ortaya çıkan bulantı, ses ve ışığa duyarlılıktır.
Migrenin nedenlerinin en başında genetik faktörler gelir. Ailenizden birinde migren varsa migren hastası olma olasılığınız % 40'tır. Hem annesi hem babası migren hastası olan bir kişi ise %75 oranında migren şikâyetleri yaşayabilmektedir. Migren ağrısının nedenlerinden biri de hormonal değişimlerdir. Bu nedenle migren, en sık kadınlarda görülür. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre 3 kat fazla olan migren atakları özellikle adet dönemlerinde hormonal değişimden dolayı şiddetini artırabilir.
Migren tetikleyicileri kişiye göre farklılık gösterebilir. Aynı kişide bir atağı farklı bir neden tetiklerken bir başka migren atağını farklı bir neden tetikleyebilir. Bu nedenle tüm tetikleyicilere dikkat etmenizde fayda var. Örneğin peynir ve çikolata gibi bazı yiyecekler migreni tetikleyebilir. Bunun yanı sıra öğün atlamak veya öğünü geciktirmek, yeterli su içmemek de migren ataklarına neden olabilir. Uyku düzeni de migren için önemlidir.
Migren tedavisinde ilk süreç, migren hastasının şikâyetleri doktor tarafından değerlendirildikten sonra klinik olarak tanı konulmasıdır. Beyne ait bazı hastalıklardan şüphelenildiği zaman bunları dışlamak üzere incelemeler yapılır. Tekrarlayıcı baş ağrısı olan hastalara hiç olmazsa bir kez beyin görüntülemesi (beyin tomografisi) yapılarak migreni taklit edebilecek hastalıklar araştırılmalıdır.
Gerilim Tipi Baş Ağrıları
Toplumda en sık görülen sinir, stres, kaygı bozuklukları nedeniyle oluşan öğle saatinden sonra daha sık görülen baş ağrılarına gerilim tipi baş ağrısı denir.
Gerilim Tipi baş ağrısının nedenleri;
* Sinir,
* Stres,
* Kaygı bozuklukları,
* Korku,
*Endişe
hissi gibi durumlar gerilim tipi baş ağrısına neden olmaktadır.
Gerilim tipi baş ağrıları başın etrafını saran bir ağrı olarak tanımlanır. Kişiler stres ve baskı altında kaldıklarında nükseden bu ağrı kişilerde öğleden sonraki saatlerde daha sık rastlanmaktadır. Kafada doluluk, şakaklarda meydana gelen basınç ve ağırlık hissi, kaslarda hassasiyet ve ağrı bu tip ağrıların özelliklerindendir. Bunların yanı sıra baş ağrıları en az 10 ve 30 dakika süreyle 7 gün kadar sürüyor ise, migrenin aksine zonklama yok ise, hafif veya orta şiddette ise ve aktiviteleri etkileyebilir. Ancak engel olmuyor ise, başın her iki tarafında da görülebiliyor ise, günlük fiziksel aktivitelerinizde değişime sebep olmuyor ise, baş ağrısı esnasında mide bulantısı, kusma veya ışığa ve sese karşı hassasiyet olmuyor ise bu gerilim tipi bir baş ağrısı olabilmektedir.
Gerilim tipi baş ağrılarında ağrı kesiciler kullanılabilir. Bu ağrı kesiciler ilk kullanımlarda işe yararken ilerleyen zamanlarda etkisini kaybedip ağrıları kesici bir etkide bulunmayabilmektedir. Bu nedenle gerilim tipi baş ağrılarında ağrı kesici tedavi yöntemi yerine daha özgül tedavi yaklaşımları ile tedavi edilmesi önerilmektedir. Gerilim tipi baş ağrılarında gerilim ve kaygıyı azaltıcı yönlü ilaçlar, rahatlama egzersizleri ve psikoterapi gibi yöntemlerden oluşabilmektedir.
Gerilim tipi baş ağrısında stres, kaygı, endişe gibi yoğun duyguların dengelenmesi çok önem taşımaktadır. Stresi arttıran durumlar bulunarak onlardan uzaklaşma yolları aranmalıdır. Bunun için gereken psikolojik destek alınmalı ve stres ile baş etme kişinin hayatına bir strateji olarak kazandırılmalıdır. Gerilim tipi baş ağrısında alınacak bu psikolojik danışmanlık hizmetinde gevşeme teknikleri öğrenilmelidir. Gerilim Tipi baş ağrısına sahip kişiler düzenli egzersiz yapmalı ve yeterli, düzenli uyuyarak şikâyetlerinin azalmasını ve yorgunluktan kaynaklı güçsüz kalma ihtimalini yok etmelidir. Gerilim tipi baş ağrısı şikâyeti olan kişiler öğün atlamaksızın besin tüketmeli ve düzenli olmalıdır. Neşeli ve mutlu kişilerde gerilim tipi baş ağrısının görülme oranı daha az olduğu gözlenmiştir. Kişilerin ruhsal ve bedensel dengelerini korumaları gerilim tipi baş ağrıları gibi birçok hastalığında önüne geçmiş olacaktır.
Uz. Dr. Özen YETKİN
S.B.Ü. Koşuyolu Yüksek İhtisas E.A.H.
Nöroloji Uzmanı