ANİ KARDİYAK ÖLÜM
Ani Kardiyak Ölüm (AKÖ), kalp hastalığı olan veya olmayan bir kişide, beklenmedik bir şekilde, genellikle semptomların başlamasından sonraki bir saat içinde ortaya çıkan doğal ölümdür. Genellikle altta yatan bir kalp rahatsızlığının ani olarak kötüleşmesi sonucu meydana gelir ve çoğunlukla ölümcül ritm bozukluğuna bağlı olarak gelişir.
Kimler Risk Altındadır?
AKÖ her yaştan insanı etkileyebilir, ancak bazı faktörler riski artırır:
- Daha önce kalp krizi geçirmiş olmak: Kalp krizi sonrası kalpte oluşan hasar, elektriksel sorunlara yol açabilir.
- Kalp yetmezliği: Kalbin zayıflaması, AKÖ riskini artırır.
- Ailesinde AKÖ öyküsü bulunması: Genetik yatkınlık önemli bir faktör olabilir.
- Doğuştan kalp rahatsızlıkları: Özellikle bazı yapısal kalp anomalileri riski yükseltir.
- Kalp kası hastalıkları (Kardiyomiyopatiler): Kalp kasının büyümesi veya kalınlaşması gibi durumlar.
- Belirli ritim bozuklukları (Aritmiler): Özellikle ventriküler taşikardi veya ventriküler fibrilasyon gibi ciddi ritim bozuklukları.
- Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet, obezite gibi risk faktörleri: Bu durumlar kalp hastalığı riskini artırarak AKÖ'ye zemin hazırlayabilir.
- Sigara kullanımı ve aşırı alkol tüketimi.
Belirtileri Nelerdir?
AKÖ aniden geliştiği için genellikle önceden belirgin bir uyarıcı belirti göstermez. Ancak bazı durumlarda, AKÖ'den hemen önce şu belirtiler görülebilir:
- Ani bayılma (bilinç kaybı)
- Nefes almada zorluk veya nefes alamama
- Göğüs ağrısı (kalp krizinde olduğu gibi)
- Çarpıntı veya kalp atışlarında düzensizlik hissi
- Baş dönmesi
Ne Yapmalıyız?
Ani Kardiyak Ölüm durumunda ilk dakikalar hayati önem taşır.
- Hemen 112'yi arayın: Vakit kaybetmeden acil sağlık ekiplerini çağırın.
- Temel Yaşam Desteği (TYD) uygulayın: Eğer eğitimliyseniz ve etrafta otomatik eksternal defibrilatör (OED) varsa kullanmaktan çekinmeyin. Kalp masajı ve suni solunum, kalp duran birine en azından kan akışını sağlamak için çok önemlidir.
- Çevredekilerden yardım isteyin: Eğer yakınınızda bir OED varsa, birinden onu getirmesini isteyin.
Önlemek Mümkün Mü?
AKÖ riskini azaltmak için alınabilecek bazı önlemler vardır:
- Düzenli sağlık kontrolleri: Özellikle risk faktörleriniz varsa düzenli olarak doktor kontrolünden geçin.
- Sağlıklı yaşam tarzı: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve sağlıklı kiloyu korumak kalp sağlığı için önemlidir.
- Risk faktörlerini kontrol altına almak: Yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol gibi durumları doktor kontrolünde tedavi ettirin.
- Sigara ve alkolden uzak durmak: Bu maddeler kalp sağlığı için ciddi risk oluşturur.
- Ailesel yatkınlığı olanlar için genetik danışmanlık: Eğer ailenizde ani kalp ölümleri varsa, doktorunuzla görüşerek gerekli testleri yaptırın.
- Ritim bozukluğu olanlar için tedavi: Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli kullanın ve gerekli durumlarda diğer tedavi seçeneklerini değerlendirin.