Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Uzm. Dr. Fatih TOMRUKÇU / AORT KOARKTASYONU (DARLIĞI)
18 Şubat 2025



Aort, kalbin pompaladığı temiz kanı vücuda taşıyan ana damardır. Aort koarktasyonu, doğumsal bir anomalidir ve aortun kalpten çıkışından başlayarak bacak damarlarına kadar olan herhangi bir bölgesinde darlık olmasıdır.1000 canlı doğumda 0.2-0.6 oranında görülür. Tüm doğumsal kalp hastalıklarının %5-8’inde aort koarktasyonu vardır. Erkeklerde, kadınlara göre daha sık görülür. Aortun seyri boyunca en sık istmus bölgesinde yani sol kol atardamarının çıkışından hemen sonra görülür. Darlık nedeniyle gövdeye ve bacaklara giden kan miktarı azalır ve kan basıncı yani tansiyon düşer. Darlık öncesinde kalan bölgede kollara ve başa giden kan miktarı artar ve tansiyon olur. Bu hastaların kol tansiyonu çok yüksek olurken bacak tansiyonları düşük olur. Aort koarktasyonu ile birlikte en sık görülen diğer anomaliler biküspit aort kapak, patent duktud arteriozus, ventriküler septal defekt ve mitral kapak anomalileridir.
Aort koarktasyonu belirtileri ve teşhisi Yenidoğan döneminde Aortun koarktasyon belirtileri daralmanın ciddiyetine bağlıdır. Sadece koarktasyon olan vakalarının yaklaşık yüzde 50'sinde, daralma, duktus arteriozus kapandığında yaşamın ilk birkaç gününde semptomlara neden olacak kadar şiddetlidir. Duktus arteriozus kapandığında, sol ventrikül aniden çok daha yüksek dirence karşı pompalamalıdır ve bu da hızlı nefes alma, terleme veya uyuşukluk gibi kalp yetmezliği veya şok semptomlarına yol açabilir. Bu yenidoğanlar duktus arteriozus kapanana kadar iyi olduklarından, semptomlar hızla ortaya çıkar ve genellikle şiddetlidir.
Hafif koarktasyon vakalarında, semptomlar hafif olabilir ve tanı birkaç yıl boyunca yapılamayabilir. Bebeklik döneminden sonra koarktasyonun saptanmasına en sık yol açan bulgular kalpte üfürüm, alt ekstremite nabızlarının azalması veya kollarda yüksek tansiyondur.
Hastalığın belirtileri koarktasyonun yani darlığın ciddiyeti, darlığın yeri ve eşlik eden diğer doğumsal kalp hastalıkları ile ilişkilidir. Aort koarktasyonlu yetişkin hastalar tansiyon yüksekliği, çabuk yorulma, nefes darlığı, burun kanamaları, şiddetli baş ağrıları, bacaklarda güçsüzlük, soğukluk, uyuşma, yürümekle olan bacak ağrısı nedeniyle doktora başvururlar. Beyin damarlarında genişleme, aort genişlemesi ve artmış yırtılma riski, erken yaşta koroner arter hastalığı, üst gövdede oluşan damar genişlemeleri, sol ventrikülde duvar kalınlaşması ve kalp yetmezliği , kalp kapak iltihabı sık görülen problemlerdir. Yetişkin yaştaki aort koarktasyonlu hastalar çoğunlukla kalp yetmezliği, kalp kapak iltihabı, aort diseksiyonu veya patlaması, beyin kanaması nedeniyle genellikle 30-40 yaşlar arası hayatını kaybeder.
EKG de kalp büyümesi bulguları , Akciğer filminde kalpte büyüme, genişlemiş interkostal damarlara bağlı kaburgalarda çentiklenme , Ekokardiyografi kalp ve damar değişiklikleri ve çoğu hastada koarktasyon görülebilir.
Ekokardiyografi kalp ve damar değişiklikleri ve çoğu hastada koarktasyon görülebilir. Kalp kateterizasyonu ve anjiyografi, bilgisayarlı tomografi, MR ile aort koarktasyonu tanısı tüm ayrıntıları ile konulabilir.
Aort koarktasyonu tedavisi Yeni doğan ve infant döneminde koaortasyonun ciddiyetine ve hastanın kliniğine göre anjioda balon anjioplasti damarın genişletilmesi veya cerrahi olarak darlık olan bölgenin genişletilmesi şeklindedir. 25 kilo üstündeki çocuklara ve erişkin hastalara balon anjioplasti ve stent işlemi yapılabilmekte, işlem başarısızlığı ve uygunsuz olan hastalara cerrahi olarak darlık giderilmesi veya damar by-pass ameliyatı yapılmaktadır.