Viral hepatitlere dikkat çekmek ve farkındalığı artırmak amacıyla. Her yıl 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak çeşitli etkinliklerle anılmaktadır. Bu tarihin seçilmesinin nedeni 1960’lı yıllarda hepatit B virusunun keşfi ve daha sonra aşısının geliştirilmesi çalışmalarının başındaki kişi olan Nobel Tıp Ödülü sahibi Profesör Baruch Samuel Blumberg’in doğum günü olmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2024 Dünya Hepatit Günü'nün temasını "Hepatit Bekleyemez” olarak belirlemiştir. Tema, hayat kurtarmak, yeni enfeksiyonları azaltmak ve tedaviye erişimi iyileştirmek için acil eylem çağrısında bulunmaktadır.
Hepatit, çeşitli bulaşıcı viruslar ve/veya bazı ajanların neden olduğu bir karaciğer iltihabıdır. Viral hepatite yol açan beş ana virusun (Hepatit A, B, C, D ve E) hepsi karaciğer hastalığına neden olurken, bulaşma yolları, hastalığın şiddeti, coğrafi dağılım ve korunma yolları farklılık göstermektedir. Dünyada her yıl yaklaşık 1 milyondan fazla kişi viral hepatitlere bağlı siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Bunlar içinde hepatit B ve C, kronik hastalığa yol açan ve dünya çapında tahminen 354 milyon insanı infekte etmiş olan en önemli iki etkendir.
Ülkemizde de kronik hepatit B ve C infeksiyonları karaciğer transplantasyonlarının en sık nedenini oluşturmaktadır. Günümüz koşullarında, hepatit B için etkin bir aşının varlığı, kronik hepatit C infeksiyonu için ise tam kür sağlayan etkin bir tedavinin varlığı bu hastalıkların kontrol altına alınabilmesi konusunda elimizi güçlendiren iki önemli silahtır. Ülkemizde de çoğu henüz tanı almamış 3,5 milyon hepatit B hastası, 750 bin hepatit C hastası olduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle viral hepatitli hastaların tespiti ve tedavisi viral hepatitlerle savaşta kilit noktayı oluşturmaktadır.
DSÖ viral hepatitlerin azaltılması için, 2016 yılında 194 ülkenin katılımıyla 2016-2021 yılları arasında uygulanacak olan bir eliminasyon programı başlattı. Bu programın hedefi 2030 yılına kadar viral hepatitlere bağlı ölümlerin ve yeni olguların azaltılması olarak belirlendi. Bunun için DSÖ, ülkeleri belirli hedeflere ulaşmaya çağırmaktadır:
I. Yeni hepatit B ve C infeksiyonlarını %90 azaltın
II. Hepatit B ve C virusu olan kişilerin en az %90’ının teşhis edildiğinden emin olun
III. Uygun olanların en az %80‘i uygun tedaviyi almasını sağlayın
IV. Karaciğer sirozu ve kanserden kaynaklanan hepatit kaynaklı ölümlerini %65 azaltın ve böylece 2030 yılı itibariyle yaklaşık 5 milyon insanın sağlıklı olarak yaşamına devam edebilmesine olanak tanıyın anlamına gelmektedir.
Belirlenen hedeflere ulaşmak için öncelikle hem sağlık çalışanları hem de toplumda viral hepatitlerle ilgili farkındalığın arttırılması ve risk gruplarının belirlenerek bu kişilerde tarama çalışmalarının yapılması özellikle önem taşımaktadır. Bu amaçla HBV taşıyıcısı annelerden bebeklere geçişin engellenmesi, yenidoğan bebeklerin aşılaması, güvenli kan transfüzyonları, güvenli enjeksiyonlar, damar içi ilaç kullanıcılarında enjektör paylaşımının engellenmesi, kronik HBV ve HCV hastalarının tanı ve tedaviye ulaşımının sağlanması gerekmektedir.
Viral hepatit eliminasyon hedeflerine ulaşabilmek için ülkemizde de Sağlık Bakanlığı tarafından 2021 yılında “Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı” yayımlanmıştır. Bu program çerçevesinde; toplumun viral hepatitlerin bulaş yolları ve korunma konularında bilgilendirilmesi, yüksek riskli grupların tanımlanması ve bu kişilerde viral hepatit taramalarının gerçekleştirilmesi, ülkemizdeki gerçek hasta sayısının belirlenmesi için sürveyansın etkin şekilde yapılması, hastaların tespiti sonrası tedavi için doğru yönlendirilmelerinin sağlanması amaçlanmaktadır. Tüm bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için konu ile ilgili tüm sağlık birimlerinin koordine çalışması büyük önem taşımaktadır.