CORONAVİRÜS VE BÖBREK HASTALIKLARI
COVID-19 hastalığı, ilk kez Çin Hubei eyaletine bağlı Wuhan şehrinde ortaya çıkmıştır. Etkeni corona virüs ailesine bağlı bir beta corono virüstür. Ortaya çıktıktan kısa bir süre içinde hızla yayılmış ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilan edilmiştir. Hastalık seyri değişkendir. Hafif üst solunum yolu enfeksiyonundan, ağır zatürreye hatta ölüm ile sonuçlanabilen organların yaygın tutulumu ile sonuçlanabilir. Özellikle böbrek hastalığı gibi eşlik eden hastalığı olan hastalarda belirgin olarak daha ağır seyrettiği bildirilmiştir.
COVID-19 hastalığı böbrek yetmezliği yapar mı?
Birçok yayında COVID-19 enfeksiyonun böbrek hastalığı yaptığı bildirilmiştir. Böbrek hastalığı hem virüsün direk böbrek tutulumu yapması yolu ile hem de virüsün neden olduğu ağır pnömoni ve yaygın enfeksiyon sonrası böbreğin etkilenmesine bağlı olarak ortaya çıkar.
COVID-19 hastalığı için kullanılan ilaçlar böbrek yetmezliği yapar mı?
Şu an ülkemizde COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçların böbrek hasarı yaptığına dair herhangi bir bilgi yoktur.
Böbrek hastalığı olanlar COVID-19 için ilaç kullanılabilir mi?
Daha önce belirttiğimiz gibi COVID-19 özellikle böbrek hastalığı gibi eşlik eden kronik hastalığı olan hastalarda çok daha ağır seyretmektedir. Bundan dolayı böbrek hastalığı olanların erken tanı alması tedavisinin zamanında başlanması ve tam olarak kullanılması çok önemlidir.
COVID-19 hastalarında böbrek hastalığı ve hipertansiyon için kullanılan ilaçlarda bir değişiklik yapmaya gerek var mı?
Genel olarak COVID-19 hastalarında daha önce kullanılmakta olan hipertansiyon ve böbrek ilaçlarının kesilmesine gerek yoktur. Hastalığın seyri esnasında böbrek hastalığının şiddetinde bir artış olursa doktor tavsiyeleri doğrultusunda bazı ilaçlarda doz ayarlaması yapılabilir.
Böbrek hastalarının COVID-19 enfeksiyonu esnasında dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
- COVID-19 enfeksiyonu sırasında böbrek hastalarının yeterli sıvı alımına dikkat etmesi,
- COVID-19 tedavisinde kullanılan ilaçları zamanında ve tam olarak kullanılması,
- *Böbreğe zarar verebilecek diğer ilaçların kullanımından kaçınılması,
- Maske- sosyal mesafe ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi önerilebilir.
Böbrek hastaları COVID-19 aşısı olabilir mi?
Böbrek hastalarında COVID-19 enfeksiyonu daha ağır seyrettiği bilindiğinden dolayı aşı olmaları önerilmektedir.
COVID-19 aşışının böbrek ile ilişkili bir yan etkisi var mıdır?
COVID-19 aşısının böbrek ile ilişkili bilinen bir yan etkisi yoktur. Aşı yapılan hastaların alerjik yan etkiler yönünden aşı sonrası yarım saat kadar aşı merkezi civarında beklemeleri tavsiye edilmektedir.
Hemodiyaliz hastalarında COVID-19 için öneriler nelerdir?
Hemodiyaliz tedavisi alan hastalar, COVID-19’a bağlı ağır hastalık ve ölüm açısından yüksek risklidir. Dünyada hemodiyalize giren hastalarda ülkelere bağlı değişiklik göstermek ile birlikte %20-22 oranında SARS-CoV-2 ile enfekte olduğu tespit edilmiştir. Ne yazık ki enfekte olan diyaliz hastalarının yaklaşık olarak beşte biri kaybedilmiştir. Bundan dolayı hemodiyaliz merkezlerinde hastalığın yayılmaması için önlemlerin alınması büyük önem kazanmaktadır. Merkezdeki tüm personelin ve hastaların maskeli olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Tedavi öncesi tüm hastaların ateş ölçümünün yapılması önemlidir. Hastaların periyodik olarak COVID-19 bulguları sorgulanmalı ve bulguları olan hastaların test vermek için yönlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca diyaliz yatakları arasında mesafenin arttırılması, havalandırmanın sağlanması, merkeze gelişlerde ve gidişlerde sosyal mesafe ve hijyene dikkat edilmesi, merkezde tedavi esnasında yemek yenilmesinden kaçınılması önerilebilir.
Böbrek nakili olan hastalar COVID-19 aşısı olabilir mi?
Organ nakil hastaları, COVID-19 enfeksiyonun daha ağır geçirmesi yönünden yüksek risk altındadır. COVID-19 enfeksiyonuna yakalanan organ nakil hastaları 3-4 kat daha ölümcül seyretmektedir. Nakil hastalarında inaktif(ölü) aşı yaptırılabilmektedir. Ülkemizde şu anda uygulanan aşılar inaktif aşılardır. Bundan dolayı organ nakil hastalarının COVID-19 aşısı yaptırması tavsiye edilmektedir.
Uz Dr. Murat GÜCÜN
S.B.Ü. Koşuyolu Yüksek İhtisas E.A.H.
Nefroloji Uzmanı